กรณีศึกษา Olympus หนึ่งในคดีฉ้อโกงสุด ในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น /โดย ลงทุนแมน
ในช่วงทศวรรษ 1980 ประเทศสหรัฐอเมริกา กำลังทำสงครามการค้ากับญี่ปุ่น ที่กำลังรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจ แต่ทว่าความรุ่งเรืองนี้ กลับถือเป็นภัยคุกคามต่อสหรัฐฯ

บริษัทชื่อดังของญี่ปุ่นหลายบริษัท ถูกฟ้องร้องในข้อหาการขโมยทรัพย์สินทางปัญญา

รัฐบาลสหรัฐฯ กล่าวหาว่าญี่ปุ่นนั้นบิดเบือนค่าเงิน และแทรกแซงหลายอุตสาหกรรม จนทำให้อุตสาหกรรมของสหรัฐฯ นั้นอ่อนแอ..

สหรัฐฯ ได้เรียกคู่ค้า ที่มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับต้น ๆ ของโลก อย่างญี่ปุ่น เยอรมนี ฝรั่งเศส และอังกฤษ

เข้ามาทำสนธิสัญญา Plaza Accord เพื่อแทรกแซงค่าเงินดอลลาร์สหรัฐให้อ่อนตัวลง เพื่อที่จะส่งออกสินค้าของตัวเองไปแข่งขันกับประเทศอื่น ๆ ได้

นอกจากนี้ ก็ยังตั้งกำแพงภาษีนำเข้าสินค้าญี่ปุ่น จนญี่ปุ่นสูญเสียความสามารถในการแข่งขัน และพ่ายแพ้ในสงครามการค้าครั้งนั้น

ซึ่งผลของมันคือ การแช่แข็งญี่ปุ่น และนำญี่ปุ่นเข้าสู่ทศวรรษที่สาบสูญ จนมาถึงทุกวันนี้..

ธุรกิจแนวหน้าในญี่ปุ่นนั้นต่างก็ได้รับผลกระทบกันถ้วนหน้า

เพื่อที่จะชดเชยรายได้ที่สูญเสียไป หลายธุรกิจเลือกที่จะเข้าไปลงทุน และเก็งกำไรในทรัพย์สินทางการเงิน ไม่ว่าจะเป็นหุ้น อนุพันธ์ หรือพันธบัตร

หนึ่งในบริษัทที่หันมาโฟกัสกับการเทรด จนเรียกได้ว่าอาจจะมากกว่าการทำธุรกิจหลัก ก็คือ “Olympus” บริษัทผลิตกล้องถ่ายรูปที่เรารู้จักกันนั่นเอง

แต่ทว่า Olympus กลับขาดทุนจากการเทรด และพยายามซ่อนผลการขาดทุนนั้น จนบานปลายกลายเป็นมหกรรมการฉ้อฉลระดับชาติ

และกลายเป็นว่า CEO ที่พยายามเตือนและหาวิธีแก้ไขนั้นก็ถูกไล่ออกภายใน 2 สัปดาห์ แล้วเรื่องราวทั้งหมดนี้เป็นมาอย่างไร ? ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง
╔═══════════╗
ภาวะเงินเฟ้อ ตลาดผันผวนแบบนี้ ติดตามข่าวเศรษฐกิจแบบเน้น ๆ จากหลายเพจได้ใน Blockdit - คอนเทนต์แพลตฟอร์มที่มีผู้ใช้งานเป็นประจำ 2 ล้านคน ลองใช้ฟรี blockdit.com/download
╚═══════════╝
ต้องบอกว่าถึงแม้ Olympus นั้น จะเชี่ยวชาญในการเป็นผู้ผลิตกล้องและอุปกรณ์ในการถ่ายรูปมาก
แต่พอมาเป็นเรื่องของการลงทุนหรือการเก็งกำไรแล้ว Olympus ก็ทำได้ไม่ค่อยดีนัก

เริ่มจากการขาดทุนน้อย ๆ ตั้งแต่การเป็น Venture Capital ที่พลาดท่าไปลงทุนในบริษัทแชร์ลูกโซ่ จนไปถึงการขาดทุนจากการเก็งกำไรในอนุพันธ์ดอกเบี้ย ค่าเงิน และตราสารต่าง ๆ

พอเริ่มขาดทุนมากขึ้น Olympus ก็เริ่มพยายามเอาคืนด้วยการเพิ่มขนาดการลงทุนให้มากขึ้น เพื่อมาชดเชยผลการขาดทุนก่อนหน้า

แต่ผลที่ออกมากลับกลายเป็นว่า Olympus นั้น ยิ่งขาดทุนหนักกว่าเดิมไปอีก

ในปี 1998 Olympus มีผลการขาดทุนสะสม จากการลงทุนและการเก็งกำไรในสินทรัพย์ทางการเงิน ประมาณ 100,000 ล้านเยน

แต่ทว่าข้อมูลเหล่านี้ยังถูกซุกปิดเอาไว้ ไม่ให้คนภายนอก หรือแม้แต่ผู้ถือหุ้นก็ตามรับรู้
เพราะมาตรฐานการบันทึกบัญชีในตอนนั้น Olympus ใช้วิธีการบันทึกมูลค่าทรัพย์สินเหล่านี้ ตามต้นทุนที่ตัวเองซื้อ ไม่ใช่ราคาตลาดจริง ๆ

จนกระทั่งญี่ปุ่นได้ออกกฎให้เปลี่ยนมาตรฐานการบันทึกบัญชี Olympus จึงต้องหาวิธีโอนถ่ายสินทรัพย์เหล่านี้ออกจากบริษัท เพื่อปกปิดความเสียหาย

โดยใช้วิธีการฉ้อฉลต่าง ๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นการตั้งบริษัทในหมู่เกาะเคย์แมน ร่วมทำธุรกรรมกับธนาคารในลิกเตนสไตน์ เพื่อโอนถ่ายทรัพย์สิน

การเข้าซื้อกิจการอื่น ๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกับบริษัทของตัวเอง โดยบวกราคาเข้าไปเยอะ ๆ รวมถึงจ่ายค่าธรรมเนียมให้ที่ปรึกษาทางการเงินสูงมาก จนผิดปกติ

ทุกอย่างที่เกิดขึ้นปราศจากการตั้งคำถามจากภายใน และดำเนินไปได้ด้วยดี โดยทางคณะกรรมการบริษัทก็คอยหาผู้บริหารที่สามารถเข้ามาสานต่อธุรกรรมต่าง ๆ เหล่านี้ให้ลุล่วง

จนกระทั่งในปี 2011 คณะกรรมการบริษัทได้แต่งตั้งนายไมเคิล วูดฟอร์ด ชาวอังกฤษที่เป็นพนักงานลูกหม้อของ Olympus Europe ที่ทำงานมาอย่างยาวนาน ขึ้นมาเป็น CEO ของเครือ

ซึ่งก็ถือว่าเป็นเรื่องที่น่าแปลกใจมาก เพราะอย่างที่รู้กันว่าการแต่งตั้งชาวต่างชาติขึ้นมาเป็นผู้บริหารสูงสุดในบริษัทญี่ปุ่นนั้นถือเป็นเรื่องยาก

โดยทางคณะกรรมการบริษัทนั้น ก็ได้หมายมั่นว่านายวูดฟอร์ด จะสามารถสั่งซ้ายหันขวาหันได้ตามที่ตัวเองต้องการ

หลังจากฉลองการเข้ารับตำแหน่ง CEO ได้ไม่นาน นายวูดฟอร์ด ก็เร่งทำงานเพื่อให้สมกับที่ได้รับตำแหน่งสำคัญนี้

นายวูดฟอร์ด ได้เข้าไปตรวจสอบตัวเลขทางการเงินของบริษัท และไม่นาน ก็ได้พบกับเรื่องราวไม่ชอบมาพากลเป็นจำนวนมาก

2 สัปดาห์ต่อมา เขาได้ทำจดหมายเพื่อส่งคำเตือนเหล่านั้น ไปยังคณะกรรมการบริหารบริษัท

ผลคือ เขาถูกไล่ออกทันที..

นายวูดฟอร์ด จึงได้ออกมาให้สัมภาษณ์เรื่องข้อสงสัยทางการเงินของเขาในบริษัท Olympus กับทางสื่อ ทำให้หุ้นของบริษัทถูกเทขายอย่างหนัก

ภายในช่วงระยะเวลาเกือบ 1 เดือน
ราคาหุ้นของ Olympus ร่วงลงไปเกือบ 80%

มีการตั้งคณะสืบสวนขึ้นมาตรวจสอบเส้นทางการเงินของ Olympus ซึ่งทางบริษัท ได้ยอมรับผิดในเรื่องการตกแต่งบัญชี

ประธานบริษัทและคณะกรรมการบางคนต้องออกจากบริษัท และถูกฟ้องปรับเงินหลายหมื่นล้านบาท เพื่อแลกกับการไม่ต้องเข้าคุก

ในขณะที่นายหน้าขายหลักทรัพย์ของบริษัทหลายคน โดนจำคุก ส่วนตัวบริษัทนั้น มีการปรับลดพนักงานและโครงสร้างบริษัทใหม่

ไม่กี่ปีให้หลัง Olympus ก็ฟื้นตัวและกลับมาแข็งแกร่งกว่าเดิม จากธุรกิจอีกตัวของบริษัทอย่าง เครื่องมือและอุปกรณ์ทางการแพทย์

ราคาหุ้นของ Olympus ขึ้นไปทำจุดสูงสุดใหม่ มูลค่าของบริษัทเพิ่มสูงขึ้นกว่าเดิมหลายเท่าตัว

เรื่องราวในครั้งนี้ ได้กลายเป็นเรื่องราวการฉ้อฉลครั้งใหญ่ครั้งหนึ่งในหน้าประวัติศาสตร์ของญี่ปุ่น

เพราะพฤติกรรมการอำพราง ฟอกเงิน และตกแต่งบัญชีของคณะกรรมการบริษัทและผู้บริหารนั้น กินระยะเวลายาวนานหลายสิบปี

ทำให้บริษัทและผู้ถือหุ้นได้รับผลกระทบมาอย่างยาวนาน และสุดท้าย เมื่อตัดเนื้อร้ายออกไป บริษัทก็กลับมาเติบโตและเฉิดฉายได้อย่างที่มันควรจะเป็น..
╔═══════════╗
ภาวะเงินเฟ้อ ตลาดผันผวนแบบนี้ ติดตามข่าวเศรษฐกิจแบบเน้น ๆ จากหลายเพจได้ใน Blockdit - คอนเทนต์แพลตฟอร์มที่มีผู้ใช้งานเป็นประจำ 2 ล้านคน ลองใช้ฟรี blockdit.com/download
╚═══════════╝
ติดตามลงทุนแมนได้ที่
Website - longtunman.com
Blockdit - blockdit.com/longtunman
Facebook - facebook.com/longtunman
Twitter - twitter.com/longtunman
Instagram - instagram.com/longtunman
YouTube - youtube.com/longtunman
TikTok - tiktok.com/@longtunman
Spotify - open.spotify.com/show/4jz0qVn1AL7tRMHiTvMbZH
Apple Podcasts - podcasts.apple.com/th/podcast/ลงทุนแมน/id1543162829
Soundcloud - soundcloud.com/longtunman
References
-https://edition.cnn.com/2019/05/24/business/us-china-trade-war-japan-intl/index.html
-https://www.nytimes.com/2011/12/09/business/deep-roots-of-fraud-at-olympus.html
-https://www.theguardian.com/business/2012/nov/23/michael-woodford-olympus-whistleblower
-https://www.reuters.com/article/us-olympus-woodford-idUSTRE7A020X20111101