กรณีศึกษา E-Book เป็นเพียงการเช่า ที่เราไม่ได้เป็นเจ้าของ /โดย ลงทุนแมน
เราเคยสงสัยกันไหมว่า อีบุ๊ก ที่เราซื้อกัน หากวันหนึ่งผู้ให้บริการปิดกิจการไป เราจะไปถามหาอีบุ๊กของเราจากใคร

แล้วเรามีความเป็นเจ้าของอีบุ๊ก ในแบบเดียวกันกับที่เราซื้อหนังสือเป็นเล่ม มากขนาดไหน ? ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง
╔═══════════╗
ภาวะเงินเฟ้อ ตลาดผันผวนแบบนี้ ติดตามข่าวเศรษฐกิจแบบเน้น ๆ จากหลายเพจได้ใน Blockdit - คอนเทนต์แพลตฟอร์มที่มีผู้ใช้งานเป็นประจำ 2 ล้านคน ลองใช้ฟรี blockdit.com/download
╚═══════════╝
แม้หลายคนยังเข้าใจว่าเราเป็นเจ้าของอีบุ๊ก แต่จริง ๆ แล้ว ก็ต้องบอกว่า ไม่ใช่

เพราะ อีบุ๊ก ที่เราซื้อในแพลตฟอร์มต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น Amazon, Apple Books, B&N Nook และ Kobo เป็นเพียงแค่ “การเช่าระยะยาว” เท่านั้น

ก็ต้องบอกก่อนว่า การเช่าเหล่านี้ไม่มีการกำหนดระยะเวลา แต่หากบริษัทเลิกกิจการ ความเป็นเจ้าของอีบุ๊กของเราก็จะสิ้นสุดลงพร้อม ๆ กัน

ก่อนหน้านี้ ก็เคยมีกรณีศึกษาจาก Microsoft Reader แพลตฟอร์มอีบุ๊กของ Microsoft ที่ได้ปิดตัวลงไปในปี 2019 หรือราว 4 ปีก่อน

สิ่งที่เกิดขึ้น ณ ขณะนั้น นอกจาก Microsoft จะปิดให้บริการแพลตฟอร์มแล้ว ก็ยังได้ทำลายอีบุ๊กทิ้งทั้งหมด

ผู้ใช้งานที่ซื้ออีบุ๊ก จึงไม่สามารถเข้าถึงอีบุ๊กที่เคยซื้อไว้ได้เลย โดยทาง Microsoft ก็ได้รับผิดชอบ ด้วยการคืนเงินให้กับลูกค้าทั้งหมด

แต่ต่อมา ก็ยังมีหลายคนร้องเรียนว่า แล้วข้อความที่เราได้จดบันทึกไว้บนอีบุ๊กที่เราซื้อ ทาง Microsoft จะรับผิดชอบอย่างไร ?

Microsoft ได้มีการชดเชยความเสียหายเป็นเงินจำนวน 25 ดอลลาร์สหรัฐ หรือราว 850 บาทต่อเล่ม ที่ผู้ใช้งานได้มีการขีดเขียนเอาไว้

แล้วทำไม Microsoft ถึงไม่ทำธุรกิจ อีบุ๊ก ต่อ ?

Microsoft ได้ให้เหตุผลสำหรับการปิดการให้บริการไว้ว่า การลงทุนใน Microsoft Reader ไม่คุ้มค่ากับการลงทุน จึงทำการปิดแพลตฟอร์มไป หากเรามาดูส่วนแบ่งการตลาดอีบุ๊ก ในช่วงนั้น

Microsoft Reader มีส่วนแบ่งราว 4.4% ซึ่งถ้าเทียบกับผู้เล่นหลักในตลาดอย่าง Amazon ที่มีส่วนแบ่งทางการตลาดสูงถึง 53%

Microsoft จึงเลือกที่จะไม่สู้ต่อ เพราะ Microsoft มีความพยายามในการทำธุรกิจแพลตฟอร์มอีบุ๊ก มาแล้วกว่า 23 ปี แต่กลับพ่ายแพ้ให้กับ Amazon ที่เพิ่งเข้ามาทำตลาดในภายหลัง

ทีนี้ หากเราย้อนกลับมาดู ธุรกิจอีบุ๊กในประเทศไทย เช่น Ookbee ว่าถ้าเกิดเหตุการณ์แบบ Microsoft จะเกิดอะไรขึ้น ?

โดยทาง Ookbee เอง ก็มีข้อกำหนดไว้ตั้งแต่เรากดซื้อ อีบุ๊ก แล้วว่า

“หากมีการระงับ หรือเลิกกิจการ ไม่ว่าจะเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์อีบุ๊ก หรือทางบริษัทที่เป็นเจ้าของแพลตฟอร์มเหล่านั้น ทางบริษัทไม่ต้องรับผิดชอบต่อผู้ซื้ออีบุ๊ก”

หมายความว่า หากบริษัทเลิกการให้บริการเหมือน Microsoft ทางบริษัทไม่จำเป็นต้องรับผิดชอบในการคืนเงิน เหมือนอย่าง Microsoft Reader

สรุปก็คือ หากเราซื้ออีบุ๊ก อย่างมากคือเราจะเป็นผู้เช่าซื้อในระยะยาว ซึ่งก็ยาวเท่าที่บริษัทจะเปิดให้บริการแก่เรา เราไม่ได้เป็นเจ้าของอีบุ๊กแต่อย่างใด

ทีนี้ คงมีคำถามตามมาว่า แล้วทำไมเวลาเรากดซื้ออีบุ๊ก บริษัทถึงใช้คำว่า “ซื้อ” แทนคำว่า เช่า ?

เหตุผลสำคัญก็น่าจะเป็นเพราะว่า หากแพลตฟอร์มต่าง ๆ ใช้คำว่า “เช่า” หลายคนอาจจะไม่ยอมซื้ออีบุ๊ก เพราะผู้ใช้งานส่วนใหญ่ จะรู้สึกว่าเขาไม่ได้เป็นเจ้าของ

บริษัทจึงใช้วิธีกำหนดเงื่อนไข โดยมีรายละเอียดหลายหน้า ผู้ซื้อส่วนใหญ่ ที่ไม่ได้เข้าไปอ่าน จึงไม่เคยรู้กันมาก่อน

ดังนั้น การเลือกซื้ออีบุ๊กในแต่ละแพลตฟอร์มก็เป็นเรื่องสำคัญ เพราะนอกจากเราจะสนใจในอีบุ๊กที่เราอยากอ่านแล้ว เราก็ต้องมาดูผู้ให้บริการ รวมถึงอ่านเงื่อนไขต่าง ๆ ให้ครอบคลุมด้วย

ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว อีบุ๊ก ก็ไม่ต่างอะไรไปจากภาพที่เราโพสต์บนอินสตาแกรม หรือแม้แต่ข้อความต่าง ๆ ที่เราโพสต์บนเฟซบุ๊ก หรือทวิตเตอร์

แม้ว่าบทความเหล่านั้น เราจะเป็นคนเขียน หรือเป็นเรื่องราวของเราก็ตาม

แต่หากแพลตฟอร์มเหล่านี้ปิดตัวลง ข้อมูลทั้งหมดที่เราโพสต์ลงในแพลตฟอร์มเหล่านี้ ก็จะหายไปด้วย ซึ่งก็รวมไปถึงบทความนี้ ที่ทุกคนกำลังอ่านอยู่ด้วย เช่นกัน..
╔═══════════╗
ภาวะเงินเฟ้อ ตลาดผันผวนแบบนี้ ติดตามข่าวเศรษฐกิจแบบเน้น ๆ จากหลายเพจได้ใน Blockdit - คอนเทนต์แพลตฟอร์มที่มีผู้ใช้งานเป็นประจำ 2 ล้านคน ลองใช้ฟรี blockdit.com/download
╚═══════════╝
ติดตามลงทุนแมนได้ที่
Website - longtunman.com
Blockdit - blockdit.com/longtunman
Facebook - facebook.com/longtunman
Twitter - twitter.com/longtunman
Instagram - instagram.com/longtunman
YouTube - youtube.com/longtunman
TikTok - tiktok.com/@longtunman
Spotify - open.spotify.com/show/4jz0qVn1AL7tRMHiTvMbZH
Apple Podcasts - podcasts.apple.com/th/podcast/ลงทุนแมน/id1543162829
Soundcloud - soundcloud.com/longtunman
References
-https://www.bbc.com/news/technology-47810367
-https://www.thurrott.com/cloud/204207/microsoft-is-closing-its-ebook-store-edge-support
-https://www.popularmechanics.com/technology/a27021744/microsoft-ebook-store-shutdown/
-https://globalnews.ca/news/5130521/microsoft-ebook-store-closing/
-https://publishdrive.com/amazon-ebook-market-share.html
-https://www.youtube.com/watch?v=sKYVxltQWj8
-https://www.aboutamazon.com/news/devices/a-look-back-at-10-years-of-the-amazon-kindle
-https://news.microsoft.com/2000/08/08/microsoft-brings-ebooks-to-windows-users-with-the-free-availability-of-microsoft-reader/
-https://www.ookbee.com/condition