กรณีศึกษา โตชิบาก้าวผิด จนต้องขายธุรกิจตัวเอง /โดย ลงทุนแมน
“โตชิบา นำสิ่งที่ดีสู่ชีวิต” เป็นหนึ่งในสโลแกนของแบรนด์ ที่น่าจะคุ้นหูคนไทยมาหลายยุคหลายสมัย
ซึ่งก็คงไม่แปลกอะไร เพราะโตชิบา ทำธุรกิจบนโลกนี้มายาวนานถึง 147 ปี

แม้ว่าเราจะรู้จักแบรนด์โตชิบา ในฐานะผู้ผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้า
แต่ในความเป็นจริงแล้ว บริษัทแห่งนี้ ยังมีธุรกิจผลิตชิปเซต ผลิตลิฟต์
แถมยังทำโรงงานบำบัดน้ำ ไปจนถึงโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์..

รู้หรือไม่ว่า โตชิบา เคยมีมูลค่ามากถึง 1 ล้านล้านบาท ในปี 2007
แต่ในวันนี้ กลับมีมูลค่าเหลือเพียง 6 แสนล้านบาท
แล้วในช่วง 15 ปีที่ผ่านมา เกิดอะไรขึ้นกับโตชิบาบ้าง ?
ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง
╔═══════════╗
ภาวะเงินเฟ้อ ตลาดผันผวนแบบนี้ ติดตามข่าวเศรษฐกิจแบบเน้น ๆ จากหลายเพจได้ใน Blockdit - คอนเทนต์แพลตฟอร์มที่มีผู้ใช้งานเป็นประจำ 2 ล้านคน ลองใช้ฟรี blockdit.com/download
╚═══════════╝
1. เจอการแข่งขัน แถมตกแต่งบัญชี

เมื่อเราย้อนกลับไปในช่วงปี 2000 สินค้าอิเล็กทรอนิกส์ส่วนใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นเครื่องใช้ไฟฟ้า, โทรศัพท์มือถือ หรือคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล ล้วนแล้วแต่เป็นแบรนด์สินค้าจากประเทศญี่ปุ่น

แต่ในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา บริษัทญี่ปุ่นกลับมีคู่แข่งหน้าใหม่ อย่างบริษัทจากประเทศจีน เข้ามาแย่งส่วนแบ่งการตลาด แม้ว่าคุณภาพอาจจะยังไม่ดีเท่า แต่แบรนด์จีนมักมีจุดขาย คือการนำเสนอราคาที่ต่ำกว่าตลาด ตัวอย่างก็เช่น

- แบรนด์ทีวีจีน TCL และ Hisense
- แบรนด์แอร์ Haier
- แบรนด์คอมพิวเตอร์ Lenovo
- แบรนด์สมาร์ตโฟน Huawei และ Xiaomi

แบรนด์เหล่านี้ ได้เข้ามาแข่งขันกับบริษัทจากญี่ปุ่นโดยตรง

และเมื่อใดก็ตามที่เกิดการแข่งขัน
ความสามารถในการทำกำไร ในอุตสาหกรรมนั้น ก็จะลดลงทันที
ผลกระทบที่เกิดขึ้นกับโตชิบาก็คือ บริษัทเริ่มขาดทุนอย่างต่อเนื่อง

แต่แทนที่บริษัทจะปรับกลยุทธ์ในเชิงผลิตภัณฑ์ ให้มีความโดดเด่นมากขึ้น หรือหันไปควบคุมค่าใช้จ่าย
โตชิบา กลับเลือกเส้นทางที่เลวร้ายที่สุด อย่างการ “ตกแต่งบัญชี” เพื่อปกปิดการขาดทุน..

ซึ่งกว่านักลงทุนและตลาดจะรับรู้เรื่องดังกล่าว
ก็กินระยะเวลาไปกว่า 7 ปี ลากยาวมาตั้งแต่ปี 2008 จนถึงปี 2015
ซึ่งก็มีการค้นพบภายหลังว่า บริษัทระบุกำไรเกินจริงไปมากกว่า 42,611 ล้านบาท..

2. วางเดิมพันในธุรกิจโรงไฟฟ้านิวเคลียร์

ในช่วงเวลาเดียวกันกับที่ธุรกิจดั้งเดิมกำลังเผชิญกับการแข่งขัน
อีกหนึ่งการตัดสินใจที่ผิดพลาดของโตชิบา ก็คือการเข้าไปลงทุนในโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์

เพราะมองว่าแหล่งพลังงานหลักอย่าง ถ่านหินและน้ำมัน ไม่ใช่พลังงานที่ยั่งยืนในระยะยาว
อีกทั้งโซลาร์เซลล์ หรือพลังงานน้ำ ก็ไม่สามารถผลิตไฟฟ้าที่เพียงพอต่อการใช้งานได้
โตชิบา จึงเลือกลงทุนในธุรกิจโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์
เพราะมองว่าแหล่งพลังงานนี้เป็นอนาคต
แถมยังให้กำเนิดพลังงานได้เป็นจำนวนมาก และเป็นพลังงานสะอาด

โดยโตชิบาตัดสินใจเข้าซื้อ Westinghouse บริษัทโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในสหรัฐอเมริกา
ด้วยมูลค่ามากกว่า 191,735 ล้านบาท โดยคิดว่าโรงไฟฟ้านิวเคลียร์
จะกลายเป็นพลังงานหลักของโลกในอนาคต

จริง ๆ แล้ว การลงทุนในธุรกิจโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ เป็นหนึ่งในเมกะเทรนด์ในสมัยนั้น
แต่โตชิบากลับโชคร้าย เพราะประเทศญี่ปุ่นกลับประสบภัยน้ำท่วมใหญ่จากสึนามิ ในปี 2011

เหตุการณ์ดังกล่าว ทำให้เตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์ทั้ง 3 เตาของบริษัทหลอมละลาย และก่อให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมโดยรอบบริเวณ

จนรัฐบาลญี่ปุ่น รวมถึงประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก ตระหนักถึงความเสี่ยงของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์
ทำให้การก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์โรงใหม่ ๆ ประสบปัญหาเป็นอย่างมาก

ไม่ว่าจะเป็นการก่อสร้างที่ล่าช้า, เงินลงทุนที่หายไป และค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้น
จากทั้งระบบรักษาความปลอดภัยตามมาตรฐานใหม่ ที่มีมูลค่าสูงขึ้นแบบก้าวกระโดด
โครงสร้างอาคารจะต้องแข็งแรงขึ้น
ไปจนถึง ราคาวัสดุก่อสร้างที่สูงขึ้น และค่าแรงกับค่าเสี่ยงภัยของพนักงานก่อสร้าง ที่ต้องเพิ่มขึ้นตามมา

ทำให้ CB&I Stone บริษัทก่อสร้างซึ่งเป็นคู่สัญญากับ Westinghouse ตัดสินใจขายบริษัทลูก
ที่กำลังก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์อยู่ในขณะนั้นออกมา

Westinghouse ซึ่งไม่มีทางเลือกมากนัก จึงเข้าซื้อแผนกก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ ต่อจากบริษัท CB&I Stone เพื่อไม่ให้กระทบกับการก่อสร้างภายในระยะเวลาที่กำหนด

ทำให้ Westinghouse มีสัญญาก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ ในสหรัฐอเมริกามากถึง 4 เตา
บวกกับค่าใช้จ่ายต่าง ๆ และหนี้สินจำนวนมาก ในที่สุดบริษัทก็ต้องยื่นล้มละลายในปี 2017..

เหตุการณ์ในครั้งนี้ ทำให้โตชิบาที่เป็นบริษัทแม่
ต้องบันทึกขาดทุนจาก Westinghouse มากถึง 319,594 ล้านบาท
และการบันทึกขาดทุนครั้งนี้เอง ทำให้กำไรสะสมของบริษัทหายไปทั้งหมด
กระทบไปยังส่วนผู้ถือหุ้นที่ปรับตัวลดลงเรื่อย ๆ

เมื่อบริษัทเจอปัญหาขาดทุนอย่างหนัก และขาดสภาพคล่อง
โตชิบาจึงจำเป็นต้องขายกิจการต่าง ๆ ออกมา เพื่อความอยู่รอด

ปี 2015 โตชิบาขายหุ้น 4.6% ในธุรกิจลิฟต์ ด้วยมูลค่า 33,533 ล้านบาท
และธุรกิจ Image Sensor ให้ Sony ด้วยมูลค่า 5,497 ล้านบาท

ปี 2016 ขายธุรกิจเครื่องมือทางการแพทย์ทั้งหมดให้ Canon ด้วยมูลค่า 209,273 ล้านบาท
รวมถึงขายหุ้น 80% ของธุรกิจเครื่องใช้ไฟฟ้าให้บริษัท Midea จากประเทศจีน
ด้วยมูลค่า 16,777 ล้านบาท อีกทั้งยังให้สิทธิ์ใช้ชื่อแบรนด์โตชิบา เป็นระยะเวลา 40 ปี

ปี 2018 ออกจากธุรกิจโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ ด้วยการขายบริษัท Westinghouse
ด้วยมูลค่า 163,162 ล้านบาท ให้กับบริษัท Brookfield
และขายหุ้นในธุรกิจคอมพิวเตอร์ให้กับ Sharp 80% ด้วยมูลค่า 1,278 ล้านบาท

อีกทั้งยังขายธุรกิจชิปความจำ ที่เดิมทีเป็นอีกธุรกิจหลักให้กับ Bain Capital
ด้วยมูลค่า 639,306 ล้านบาท และกลายเป็นเพียงผู้ถือหุ้นในสัดส่วน 40% เท่านั้น

โดยในปีนี้ โตชิบาก็ยังมีแผนที่จะขายหุ้นที่เคยลงทุนใน Carrier บริษัทผู้ผลิตแอร์ในสัดส่วน 55%
ทำให้หลังจากดีลนี้สำเร็จ โตชิบาจะเหลือสัดส่วนการถือหุ้นเพียงแค่ 5% เท่านั้น

จะเห็นได้ว่า แม้จะเป็นบริษัทระดับโลก และทำธุรกิจมายาวนานเกินกว่าร้อยปี
บริษัทก็ยังเผชิญกับความเสี่ยง จากทั้งคู่แข่งหน้าใหม่ รวมถึงเหตุการณ์ที่ไม่คาดฝันได้ทั้งนั้น
อย่างโตชิบาในวันนี้
ที่ต้องแก้ไขความผิดพลาดในอดีต
ด้วยการทยอยขายกิจการของตัวเอง..
╔═══════════╗
ภาวะเงินเฟ้อ ตลาดผันผวนแบบนี้ ติดตามข่าวเศรษฐกิจแบบเน้น ๆ จากหลายเพจได้ใน Blockdit - คอนเทนต์แพลตฟอร์มที่มีผู้ใช้งานเป็นประจำ 2 ล้านคน ลองใช้ฟรี blockdit.com/download
╚═══════════╝
ติดตามลงทุนแมนได้ที่
Website - longtunman.com
Blockdit - blockdit.com/longtunman
Facebook - facebook.com/longtunman
Twitter - twitter.com/longtunman
Instagram - instagram.com/longtunman
Line - page.line.me/longtunman
YouTube - youtube.com/longtunman
TikTok - tiktok.com/@longtunman
Spotify - open.spotify.com/show/4jz0qVn1AL7tRMHiTvMbZH
Apple Podcasts - podcasts.apple.com/th/podcast/ลงทุนแมน/id1543162829
Soundcloud - soundcloud.com/longtunman
References
-https://www.reuters.com/article/us-toshiba-accounting-board-idUSKBN17006K
-https://www.powermag.com/how-westinghouse-symbol-of-u-s-nuclear-power-collapsed/
-https://asia.nikkei.com/Business/Companies/Backed-by-Foxconn-Sharp-returns-to-PCs-with-Toshiba-unit-purchase
-https://qz.com/968747/it-took-toshiba-70-years-to-reach-its-peak-and-just-a-decade-to-fall-into-an-abyss/
-https://www.theindianwire.com/business/the-fall-of-a-giant-toshiba-wraps-up-its-laptop-business-281985/
-https://www.nationthailand.com/in-focus/30282939
-https://www.japantimes.co.jp/news/2015/07/22/business/corporate-business/troubled-toshiba-sell-1-billion-stake-finnish-elevator-maker-kone/
-https://asia.nikkei.com/Business/Where-did-Toshiba-go-wrong-and-where-does-it-go-now
-https://asia.nikkei.com/Spotlight/Toshiba-in-turmoil/Westinghouse-bankruptcy-leaves-Toshiba-facing-1tn-yen-net-loss