กรณีศึกษา Square Enix จากคู่แข่ง สู่การควบรวมกิจการ /โดย ลงทุนแมน
หากพูดถึงเกมแนวผจญภัยที่มีทั้งภาพกราฟิก และเนื้อเรื่องที่น่าติดตาม
หนึ่งในนั้น คงหนีไม่พ้นเกมระดับตำนานอย่าง “Final Fantasy”

โดยเจ้าของเกมนี้ ก็คือ Square Enix Holdings Co., Ltd. บริษัทที่เกิดขึ้นจากการควบรวมกัน ระหว่างบริษัท Square Co., Ltd. กับบริษัท Enix Corporation ที่เรียกได้ว่าทั้งคู่เป็นศัตรูคู่แข่งกันมายาวนานถึง 15 ปี
ก่อนที่ท้ายที่สุดจะตัดสินใจควบรวมกิจการกัน

แล้วทำไม ทั้งคู่ถึงต้องควบรวมกิจการ ?
ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง
╔═══════════╗
Blockdit เป็นแพลตฟอร์ม สำหรับนักอ่าน และนักเขียน
ที่มีผู้ใช้งาน 2 ล้านคน ลองใช้แพลตฟอร์มนี้เพื่อได้ไอเดียใหม่ๆ
แล้วอาจพบว่าสังคมนี้เหมาะกับคนเช่นคุณ
Blockdit. Ideas Happen. Blockdit.com/download
╚═══════════╝
เรื่องราวของบริษัท Square Enix นั้น เริ่มต้นขึ้นเมื่อปลายทศวรรษ 1960 ซึ่งเป็นช่วงที่อุตสาหกรรมเกมในญี่ปุ่นกำลังเติบโต สะท้อนให้เห็นจากหลายบริษัทพัฒนาเกม ไม่ว่าจะเป็น

- Konami เจ้าของเกมฟุตบอลชื่อดังอย่าง Pro Evolution Soccer (PES) ถูกก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1969
- Capcom เจ้าของเกม Resident Evil, Monster Hunter และ Street Fighter ถูกก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1979

แถมยังเป็นช่วงเวลาที่อุตสาหกรรมเกม กำลังเข้าสู่การเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่

จากการที่คุณ Ralph H. Baer วิศวกรและนักพัฒนาเกมชาวเยอรมัน-อเมริกัน สามารถคิดค้นคอนโซลเกมเครื่องแรกของโลกได้สำเร็จในปี ค.ศ. 1972 ชื่อว่า “Magnavox Odyssey”

ทำให้หลายบริษัท เริ่มหันมาผลิตคอนโซลเกมตามมา ไม่ว่าจะเป็น

- บริษัท Atari ที่สามารถผลิตเครื่องคอนโซล Atari VCS ได้ในปี ค.ศ. 1977
- บริษัท Nintendo ที่สามารถผลิตเครื่องคอนโซล Color TV-Game และเริ่มวางขายในปี ค.ศ. 1977

รวมไปถึงทั้งสองบริษัทอย่าง Square Co., Ltd. และ Enix Corporation ต่างก็ถูกก่อตั้งขึ้นในช่วงเวลาเดียวกันนี้

เริ่มกันที่บริษัทที่ก่อตั้งขึ้นมาก่อน อย่าง Enix Corporation ก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1975 เริ่มจากการทำธุรกิจพัฒนาและจัดจำหน่ายวิดีโอเกม, แอนิเมชัน, มังงะ ซึ่งมีทั้งการผลิตเป็นของตัวเอง และรับจ้างผลิตให้กับบริษัทอื่น

หลังจากก่อตั้ง บริษัท Enix Corp. ก็ค่อย ๆ สร้างผลงานมาอย่างต่อเนื่อง
จนในปี ค.ศ. 1986 จุดเปลี่ยนสำคัญของ Enix Corp. ก็เกิดขึ้น

เมื่อบริษัทได้เปิดตัว “Dragon Quest” ซึ่งเป็นเกมแนว Role-Playing Game หรือ RPG หรือเกมที่ให้ผู้เล่นสวมบทบาทเป็นตัวละครในเกม ในการผจญภัยและเก็บเลเวล

นอกจากนี้ Dragon Quest ยังถือเป็นเกม RPG สำหรับเครื่องคอนโซลเกมแรก ๆ ของโลกอีกด้วย
ซึ่งหลังจากเริ่มเปิดตัวภาคแรกในปี ค.ศ. 1986 ก็เรียกได้ว่าสร้างความฮือฮา และประสบความสำเร็จอย่างรวดเร็ว

แต่แน่นอนว่าในโลกของการทำธุรกิจแล้ว
เมื่อสินค้าหรือบริการอะไรที่เริ่มประสบความสำเร็จ ก็มักจะมีคู่แข่งเกิดขึ้นตามมา
ซึ่งในเวลานั้น คู่แข่งคนสำคัญของทาง Enix Corp. ก็คือ “Square Co., Ltd.”

โดย Square Co., Ltd. เป็นบริษัทผลิตและพัฒนาเกมน้องใหม่ ที่เพิ่งถูกก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1986
และหลังจากทีมงานผู้พัฒนาเห็นถึงความสำเร็จของเกม RPG อย่าง Dragon Quest

ทำให้พวกเขาตัดสินใจที่จะสร้างเกม RPG สำหรับเครื่องคอนโซลเกมเช่นเดียวกัน
หลังจากก่อตั้งบริษัทได้เพียงปีเดียว Square ก็ได้คลอดเกมซีรีส์ “Final Fantasy” ขึ้นมา

ซึ่งก็ต้องบอกว่าเกม Final Fantasy ภาคแรก ประสบความสำเร็จไม่แพ้เกม Dragon Quest เลยทีเดียว
เพราะหลังจากเปิดตัวได้เพียงไม่นาน เกม Final Fantasy สามารถขายได้มากถึง 520,000 ชุด

และการที่บริษัท Square ได้ทำการเปิดตัวเกม Final Fantasy
ซึ่งเป็นเกมที่มีลักษณะคล้ายคลึงกับ Dragon Quest
นั่นก็เท่ากับว่าบริษัท Square ได้ประกาศการเป็นศัตรูกับ Enix Corp. อย่างเป็นทางการ

นับตั้งแต่วันนั้น ทั้งสองบริษัท ก็ได้ทำการแข่งขันกันอย่างดุเดือด ทั้งในประเทศญี่ปุ่นเอง รวมไปถึงในต่างประเทศด้วย

ซึ่งทาง Enix Corp. เป็นผู้เริ่มบุกตลาดอเมริกาเหนือในปี ค.ศ. 1989 โดยใช้ชื่อเกมว่า Dragon Warrior
แต่หลังจากนั้นเพียงปีเดียว คู่แข่งอย่างบริษัท Square ก็ได้ปล่อยเกม Final Fantasy เข้าแข่งขันในอเมริกาเหนือตามมา

ตลอดระยะเวลา 13 ปี นับตั้งแต่บริษัท Square ได้ทำการเปิดตัว Final Fantasy ภาคแรกไป
ทั้งสองบริษัท ก็ได้สลับกันออกภาคต่อไปเรื่อย ๆ มาจนถึงช่วงเวลาสำคัญในปี ค.ศ. 2002

เมื่อบริษัทผู้ผลิตคอนโซลเกมที่เป็นเจ้าตลาดในตอนนั้นอย่าง PlayStation ของ Sony, Xbox ของ Microsoft และ GameCube ของ Nintendo แข่งกันพัฒนาเครื่องเกมคอนโซลรุ่นใหม่ ให้มีสเป็กเครื่องที่สูงขึ้น
ส่งผลให้เกมใหม่ ๆ ที่ออกมา ต้องใช้ต้นทุนในการพัฒนาที่สูงขึ้นเช่นกัน

และเมื่อต้นทุนในการสร้างเกมและพัฒนาเกมเริ่มสูงขึ้น บวกกับในช่วงเวลานั้น เกมอย่าง RPG ที่เติบโตมาตั้งแต่ช่วงปี ค.ศ. 1970 เริ่มถึงจุดอิ่มตัว ทำให้ทั้งสองบริษัท เริ่มมีความคิดที่จะควบรวมกิจการกัน

อย่างไรก็ตาม ดีลนี้เหมือนจะไม่สำเร็จ เนื่องจากผลประกอบการของบริษัท Square ในตอนนั้นย่ำแย่ และมีผลขาดทุน โดยเป็นผลมาจากที่บริษัทเริ่มสร้างเกมในรูปแบบสามมิติในภาคหลัง

ด้วยความที่เกมสามมิติ ยังคงเป็นเทคโนโลยีใหม่ในเวลานั้น
ทำให้มีต้นทุนในการสร้างค่อนข้างสูง

บวกกับ ภาพยนตร์เรื่อง Final Fantasy: The Spirits Within ซึ่งเป็นภาพยนตร์ที่นำคนมาเล่นเรื่องแรกจากเกมซีรีส์ แต่กลับไม่ประสบความสำเร็จอย่างที่คิด โดยโปรเจกต์ภาพยนตร์นี้เอง ทำให้บริษัทต้องแบกรับผลขาดทุนไปอีก มากถึง 1,771 ล้านบาท

ด้วยผลประกอบการที่ย่ำแย่ของบริษัท Square ทำให้ทางบริษัท Enix Corp. ไม่อยากดำเนินดีลควบรวมกิจการ
เพราะไม่อยากเข้าไปแบกรับผลการขาดทุนเรื้อรังของบริษัท Square

พอเรื่องเป็นแบบนี้ ทำให้ทางบริษัท Square ต้องมองหาเงินทุนเพิ่มเติม ซึ่งในเวลานั้นคนที่ยื่นมือเข้ามาช่วยก็ไม่ใช่ใครที่ไหน แต่เป็นบริษัท Sony Corporation เจ้าของคอนโซลเกม PlayStation

โดยวิธีที่ Sony เข้ามาช่วยเหลือก็คือการเข้าซื้อหุ้นของบริษัท Square Co., Ltd. ด้วยเงินสด คิดเป็นมูลค่ากว่า 3,900 ล้านบาท แลกกับหุ้น 18.6%

ทำให้สถานะของ Sony ในตอนนั้นก็คือหนึ่งในผู้ถือหุ้นใหญ่ของบริษัท Square

ในที่สุด ในปี ค.ศ. 2003 บริษัท Square Co., Ltd. กับบริษัท Enix Corporation ได้ทำการควบรวมกิจการกัน และกลายเป็นบริษัทใหม่ที่ชื่อว่า “Square Enix Co., Ltd.” ซึ่งดีลนี้คิดเป็นมูลค่า 24,800 ล้านบาทเลยทีเดียว

หลังจากตั้งเป็นบริษัทใหม่ นับตั้งแต่ปี ค.ศ. 2003 จนถึงปี ค.ศ. 2010 บริษัทก็เริ่มปรับโครงสร้างธุรกิจโดยเปลี่ยนแนวทาง จากเดิมที่เคยพัฒนาเกมเองเป็นหลัก ต่อมาก็เริ่มมีการซื้อกิจการเข้ามาด้วย

อย่างเช่น Eidos PLC บริษัทแม่ของ Eidos Interactive เจ้าของเกมชื่อดังอย่าง Tomb Raider, Hitman และ Deus Ex

นอกจากนี้ ก็ยังทยอยจัดตั้งบริษัทลูกในประเทศต่าง ๆ เช่น ประเทศสหรัฐอเมริกา และประเทศจีน

ในปี ค.ศ. 2008 บริษัทก็ได้ทำการปรับโครงสร้างบริษัทครั้งใหญ่ จากผู้ผลิตและพัฒนาเกม กลายมาเป็นบริษัทโฮลดิง และได้เปลี่ยนชื่อเป็น “Square Enix Holdings Co., Ltd.”

ปัจจุบัน Square Enix Holdings Co., Ltd. เป็นบริษัทผู้ผลิต พัฒนา และจัดจำหน่ายเกม ครอบคลุมทุกแพลตฟอร์ม ไม่ว่าจะเป็น คอนโซลเกม, คอมพิวเตอร์ส่วนตัว ไปจนถึงสมาร์ตโฟน

หากแบ่งตามสัดส่วนรายได้ ธุรกิจหลักที่สร้างรายได้ให้กับบริษัทมากถึง 79.4% คือ การพัฒนาและจัดจำหน่ายเกมบนแพลตฟอร์มต่าง ๆ และแน่นอนว่ามีเกมที่เป็นตัวชูโรงคือ Final Fantasy และ Dragon Quest

อย่างไรก็ตาม บริษัทยังคงมีรายได้จากธุรกิจอื่นอีกด้วย เช่น การพัฒนาและออกแบบเครื่องเล่นเกม, ขายหนังสือการ์ตูนทั้งในรูปแบบเป็นเล่ม และในรูปแบบดิจิทัล และการออกแบบและผลิตฟิกเกอร์โมเดลตัวละครจากเกมและการ์ตูน

ในปี ค.ศ. 2021 ที่ผ่านมา บริษัทมีรายได้ 100,000 ล้านบาท กำไร 8,300 ล้านบาท
โดยปัจจุบัน Square Enix Holdings Co., Ltd. มีมูลค่าบริษัทอยู่ที่ 166,000 ล้านบาท

ปิดท้ายด้วยข้อมูลที่น่าสนใจ

เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคมที่ผ่านมา Square Enix ได้ประกาศขายสตูดิโอเกมในอเมริกาเหนือด้วยกันถึง 3 แห่ง
ให้กับทาง Embracer Group บริษัทโฮลดิงสัญชาติสวีเดน ซึ่งดีลนี้คิดเป็นมูลค่ากว่า 10,000 ล้านบาท

โดยสตูดิโอทั้ง 3 แห่ง ประกอบไปด้วย Crystal Dynamics, Eidos-Montréal และ Square Enix Montreal
ซึ่งเป็นเจ้าของเกมกว่า 50 เกมด้วยกัน มีทั้งเกมยอดฮิตอย่าง Tomb Raider และ Deus Ex รวมอยู่ด้วย

ส่วนเหตุผลหลักในการขาย
ก็เพราะว่าทาง Square Enix ต้องการนำเงินทุนจากส่วนนี้
ไปลงทุนเพิ่มเติมในธุรกิจบล็อกเชนและเทคโนโลยีอื่นที่เกี่ยวข้อง

ก็เป็นเรื่องน่าติดตามว่าก้าวต่อไปของค่ายเกมในตำนานอย่าง Square Enix จะเป็นอย่างไร
ก็ไม่แน่ว่าเราอาจจะมีโอกาสได้สวมบทบาท
เป็นตัวละครในเกมซีรีส์ Final Fantasy เข้าไปอยู่ในเกมบนเทคโนโลยีโลกเสมือน (Virtual Reality)
เหมือนที่คอเกมหลายคนในวัยเด็ก ได้จินตนาการกันไว้ ก็เป็นได้..
╔═══════════╗
Blockdit เป็นแพลตฟอร์ม สำหรับนักอ่าน และนักเขียน
ที่มีผู้ใช้งาน 2 ล้านคน ลองใช้แพลตฟอร์มนี้เพื่อได้ไอเดียใหม่ๆ
แล้วอาจพบว่าสังคมนี้เหมาะกับคนเช่นคุณ
Blockdit. Ideas Happen. Blockdit.com/download
╚═══════════╝
ติดตามลงทุนแมนได้ที่
Website - longtunman.com
Blockdit - blockdit.com/longtunman
Facebook - facebook.com/longtunman
Twitter - twitter.com/longtunman
Instagram - instagram.com/longtunman
Line - page.line.me/longtunman
YouTube - youtube.com/longtunman
TikTok - tiktok.com/@longtunman
Spotify - open.spotify.com/show/4jz0qVn1AL7tRMHiTvMbZH
Apple Podcasts - podcasts.apple.com/th/podcast/ลงท-นแมน/id1543162829
Soundcloud - soundcloud.com/longtunman
References
-https://web.archive.org/web/20120213145200/http://www.square-enix.com/jp/company/e/history/page2.html
-https://www.ign.com/articles/2002/11/25/square-and-enix-merge
-https://www.gamecubicle.com/news-nintendo_gamecube_square_enix_merger.htm
-https://en.wikipedia.org/wiki/Square_Enix
-https://en.wikipedia.org/wiki/Square_(video_game_company)
-https://en.wikipedia.org/wiki/Enix#History
-https://en.wikipedia.org/wiki/Role-playing_video_game
-https://en.wikipedia.org/wiki/Final_Fantasy_(video_game)
-Square Enix Holdings Co., Ltd. Annual Report 2021