สรุปราคาน้ำมันประเทศไทย / โดย ลงทุนแมน

ทำไมน้ำมันไทยแพงกว่าประเทศอื่น?
แล้วมีอีกกี่ประเทศที่น้ำมันแพงกว่าไทย
ราคาน้ำมันของไทยกำหนดโดยใคร
วันนี้ลงทุนแมน จะมาเล่าให้ฟัง

ก่อนอื่นเรามารู้จักชนิดของน้ำมันกัน

ทุกคนคงรู้ดีกันว่ามีน้ำมันอยู่ 2 แบบ คือ เบนซิน กับ ดีเซล

น้ำมันเบนซินแบบปกติ จะมีการเติมสารให้มีค่าออกเทนที่ 95 และ 91

ค่าออกเทน คือคุณสมบัติในการต้านทานการน็อกของเชื้อเพลิงในเครื่องยนต์

ซึ่งถ้าใช้ให้เหมาะสมหรือสูงกว่า เครื่องยนต์ก็จะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

แต่ในประเทศไทย มีการออกแบบโดยนำ น้ำมันเบนซิน 95 และ 91 มาผสมกับเอทิลแอลกอฮอล์

เอทิลแอลกอฮอล์ได้มาจากการหมักอ้อย มันสำปะหลัง และข้าวโพด ที่มีต้นทุนถูกกว่า

โดยจะนำน้ำมันเบนซินกับเอทิลแอลกอฮอล์มาผสมกันในอัตราส่วน 9 ต่อ 1

เราจะเรียกน้ำมันประเภทนี้ว่า แก๊สโซฮอล์ 95 และ 91 โดยที่คุณภาพไม่แตกต่างจากเบนซินปกติ

นอกจากนี้ ยังมีน้ำมันที่เรียกว่า E20 หรือ E85 ซึ่งมีสัดส่วนการผสมเอทิลแอลกอฮอล์ 20 ส่วน หรือ 85 ส่วน ตามลำดับ โดยราคาก็จะถูกลงตามสัดส่วนของเอทิลแอลกอฮอล์

สำหรับน้ำมันดีเซลจะต่างกับน้ำมันเบนซิน ตรงที่น้ำมันชนิดนี้ จะจุดติดไฟได้ยากกว่า แต่ให้พลังงานมากกว่า จึงเหมาะกับการทำงานของเครื่องยนต์ดีเซล ที่มีอัตรากำลังอัดที่สูงกว่า

แล้วคนไทย เติมน้ำมันประเภทไหนมากที่สุด?

จากข้อมูลของกรมธุรกิจพลังงาน พบว่าในปี 2560 ยอดจำหน่ายน้ำมันสูงสุด คือ

1. น้ำมันดีเซล ยอดขาย 22,687 ล้านลิตร
2. แก๊สโซฮอล์ 95 ยอดขาย 4,350 ล้านลิตร
3. แก๊สโซฮอล์ 91 ยอดขาย 3,885 ล้านลิตร

ดังนั้นเวลาได้ยินข่าวเกี่ยวกับราคาน้ำมัน ผู้คนก็มักจะพูดถึงราคาของ 3 ประเภทนี้

ซึ่งช่วงนี้ มีการพูดถึงระดับราคาที่ปรับขึ้นอย่างต่อเนื่อง

ราคาขายปลีก ณ วันที่ 24 พ.ค. 2560

น้ำมันดีเซล ราคา 25.49 บาท/ลิตร
แก๊สโซฮอล์ 95 ราคา 27.35 บาท/ลิตร
แก๊สโซฮอล์ 91 ราคา 27.08 บาท/ลิตร
เบนซิน 95 ราคา 34.46 บาท/ลิตร

ราคาขายปลีก ณ วันที่ 24 พ.ค. 2561

น้ำมันดีเซล ราคา 29.79 บาท/ลิตร (ปรับขึ้น 17% ใน 1 ปี)
แก๊สโซฮอล์ 95 ราคา 30.75 บาท/ลิตร (ปรับขึ้น 12% ใน 1 ปี)
แก๊สโซฮอล์ 91 ราคา 29.98 บาท/ลิตร (ปรับขึ้น 11% ใน 1 ปี)
เบนซิน 95 ราคา 37.52 บาท/ลิตร (ปรับขึ้น 9% ใน 1 ปี)

แต่หากจะตอบว่า ราคาน้ำมันในประเทศไทย ถูกหรือแพง คงต้องไปเทียบกับคนอื่นในโลก

อ้างอิง ราคา ณ วันที่ 21 พ.ค. 61

สำหรับน้ำมันดีเซล ราคาของไทย สูงเป็นอันดับที่ 107 ของโลก..

โดยประเทศที่ราคาแพงสุด คือ ไอซ์แลนด์ นอร์เวย์ และสวีเดน ราคาประมาณ 60 บาท/ลิตร

ขณะที่ประเทศที่ราคาถูกสุด คือ เวเนซุเอลา อิหร่าน ซาอุดิอาระเบีย ราคาไม่เกิน 5 บาท/ลิตร

ส่วนน้ำมันเบนซิน ราคาของไทย สูงเป็นอันดับที่ 79 ของโลก..

โดยประเทศที่ราคาแพงสุด คือ ฮ่องกง ไอซ์แลนด์ และ นอร์เวย์ ราคาประมาณ 65 บาท/ลิตร

ขณะที่ประเทศที่ราคาถูกสุด คือ เวเนซุเอลา อิหร่าน ซูดาน ราคาราว 10 บาท/ลิตร

เห็นได้ชัดว่าราคาน้ำมันของไทยเมื่อเทียบกับประเทศอื่นถือว่า อยู่ในระดับกลางๆ

แต่สังเกตได้ว่าประเทศที่มีน้ำมันราคาถูก จะเป็นประเทศที่มีแหล่งน้ำมันในมือ หรือมีการอุดหนุนจากภาครัฐ

ขณะที่บางประเทศ เช่น นอร์เวย์ ที่เป็นผู้ผลิตรายใหญ่ แต่มีการจัดเก็บภาษี จึงมีราคาสูง ดังนั้นราคาจึงขึ้นอยู่กับ นโยบายด้านราคาของภาครัฐด้วย

ถ้าถามว่ารายได้ต่อหัวของประชากรไทยคือลำดับที่เท่าไรในโลกนี้ คำตอบคือลำดับที่ 97 อยู่กลางๆเช่นกัน

แล้วราคาน้ำมันของประเทศไทย มีการกำหนดราคาอย่างไร?

ภาครัฐไทย ได้มีการกำหนดราคาขายปลีกน้ำมัน ให้ประกอบด้วย 3 ส่วนหลัก คือ

1. ราคาน้ำมันสำเร็จรูปที่ออกจากโรงกลั่น
2. ภาษีและเงินเข้ากองทุน
3. ค่าการตลาดของผู้ค้า

มาดูตัวอย่างว่า ในน้ำมันดีเซล 1 ลิตร ที่ราคา 29.79 บาท เป็นค่าอะไรบ้าง (ข้อมูลเฉลี่ยผู้ค้าทุกราย ณ 24 พ.ค. 61)

19.2958 บาท เป็นราคาน้ำมันสำเร็จรูปที่ออกจากโรงกลั่น

5.8500 บาท เป็นภาษีสรรพสามิต ซึ่งเป็นภาษีที่เก็บกับสินค้าฟุ่มเฟือย

0.5850 บาท เป็นภาษีเทศบาล ซึ่งเก็บเพื่อนำไปบำรุงท้องที่ที่โรงกลั่นตั้งอยู่

0.0100 บาท เป็นเงินเก็บเข้ากองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง ซึ่งตั้งขึ้นเพื่อเป็นกลไกในการลดความผันผวนของราคาขายปลีก

0.1000 บาท เป็นเงินเก็บเข้ากองทุนอนุรักษ์พลังงาน ซึ่งเก็บเพื่อนำไปส่งเสริมพลังงานทดแทนชนิดอื่นๆ

1.8089 บาท เป็นภาษีมูลค่าเพิ่มราคาขายส่ง

2.0003 บาท เป็นค่าการตลาดของผู้ค้า

0.1400 บาท เป็นภาษีมูลค่าเพิ่มค่าการตลาด

จะเห็นได้ว่าราว 19.29 บาท หรือ 65% ของราคาน้ำมัน เป็นต้นทุนเนื้อน้ำมันจริงๆ

โดยในไตรมาสแรกปี 2561 ไทยสามารถผลิตน้ำมันดิบได้เฉลี่ย 22.5 ล้านลิตร/วัน

แต่คนไทยใช้น้ำมันเบนซินและดีเซล รวมกว่า 99.3 ล้านลิตร/วัน

จึงทำให้เราต้องนำเข้าน้ำมันมากลั่น (ส่วนใหญ่จากตะวันออกกลาง) ดังนั้นการเคลื่อนไหวของราคาน้ำมันดิบตลาดโลก จึงเป็นปัจจัยสำคัญ ซึ่งช่วงที่ผ่านมาราคามีการฟื้นตัว หลังจากตกต่ำมานาน

24 พ.ค. 60 ราคาน้ำมันดิบ Brent อยู่ที่ 53.96 ดอลลาร์สหรัฐ/บาร์เรล

24 พ.ค. 61 ราคาน้ำมันดิบ Brent อยู่ที่ 78.82 ดอลลาร์สหรัฐ/บาร์เรล (ปรับขึ้น 46% ใน 1 ปี)

อย่างไรก็ตาม ก็มีน้ำมันบางส่วนที่ไทยส่งออก เนื่องจากคุณภาพที่มีโลหะหนักผสมอยู่สูง ซึ่งโรงกลั่นไม่สามารถกลั่นได้

ขณะที่อีกราว 8.49 บาท หรือ 29% ของราคาน้ำมัน เป็นเงินภาษีรายได้เข้าภาครัฐ และเงินกองทุน ที่ใช้กำกับราคาน้ำมันให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม เช่น นำเงินที่เก็บตอนราคาต่ำ มาใช้อุดหนุนตอนราคาสูง เป็นต้น

ทั้งนี้อัตราการเก็บภาษีจะแตกต่างไปในแต่ละประเภท ขึ้นอยู่กับนโยบาย ว่าจะเพิ่มหรือลดแรงจูงใจการใช้น้ำมันชนิดไหน

ส่วนผู้ค้าปลีกน้ำมัน จะได้ราว 2.00 บาท หรือ 6% ของราคาน้ำมัน ซึ่งต้องนำไปหักกับค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานอีกที ถึงจะกลายเป็นกำไรของแต่ละราย

แล้วปัจจุบัน ผู้ค้าปลีกน้ำมันมีกี่ราย ส่วนแบ่งเป็นอย่างไร?

ปัจจุบันการค้าปลีกน้ำมัน เป็นธุรกิจที่มีการเปิดเสรี โดยในปี 2560 มีผู้ประกอบการ 47 ราย แต่มีรายใหญ่อยู่ 5 ราย ได้แก่

ปตท. ยอดขาย 56.0 ล้านลิตร/วัน ส่วนแบ่ง 39%

บางจาก ยอดขาย 15.5 ล้านลิตร/วัน ส่วนแบ่ง 11%

เอสโซ่ ยอดขาย 15.5 ล้านลิตร/วัน ส่วนแบ่ง 11%

เชลล์ ยอดขาย 13.3 ล้านลิตร/วัน ส่วนแบ่ง 9%

คาลเท็กซ์ ยอดขาย 9.9 ล้านลิตร/วัน ส่วนแบ่ง 7%

ผู้ค้าสามารถกำหนดค่าการตลาดเองได้ แต่ใครตั้งสูงไป หรือไม่คุมต้นทุนให้ดี ก็มีโอกาสจะสูญเสียส่วนแบ่งตลาด ดังนั้นราคาโดยรวมจึงเป็นไปตามกลไกตลาดและอยู่ใกล้เคียงกันมาก

หากเราไม่เติมของเจ้าใดเจ้าหนึ่ง ก็ไม่ได้หมายความว่าราคาน้ำมันจะถูกลงได้อย่างมีนัย

ดังนั้นเรื่องราคาน้ำมัน อาจได้ข้อสรุปว่า

ในเมื่อเรามีความต้องการใช้สินค้า มากกว่าที่ตัวเราผลิตได้เอง จึงหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่ต้องเจอกับความผันผวนของราคาตลาด

ต้นทุนของแต่ละประเทศไม่เท่ากัน ซึ่งมีอีกหลายประเทศที่ต้องประสบชะตาชีวิตเหมือนเรา

ที่เหลือขึ้นอยู่กับนโยบายภาครัฐว่าจะใช้กลไกอะไร ในการกำหนดราคาให้เหมาะสม

ซึ่งแต่ละประเทศ ก็มีแผนว่าจะเก็บภาษีเพิ่ม หรืออุดหนุนราคา ที่แตกต่างกันออกไป

ในเรื่องนี้ถ้าจะให้มองในมุมประชาชน ทุกคนก็อยากใช้น้ำมันราคาถูกที่สะท้อนต้นทุนจริงมากที่สุด

แต่ถ้ามองในมุมของรัฐ รัฐบาลก็จำเป็นต้องมีรายได้จากการเก็บภาษี

และภาษีน้ำมันเองก็ถือว่าเป็นหนึ่งในรายได้หลักของรัฐบาลที่มีมูลค่าหลายแสนล้านบาท

ทุกอย่างคงต้องหาจุดที่สมดุล

และการหาข้อเท็จจริงมาพูดคุยกันจะเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เจอจุดนั้น..
--------------------------
ติดตามบทความลงทุนแมน ได้ที่
-แอปบล็อกดิต blockdit.com
-หนังสือลงทุนแมน 3.0 หาซื้อได้ที่ร้านหนังสือชั้นนำทั่วประเทศ
-อินสตาแกรม instagram.com/longtunman
-ทวิตเตอร์ twitter.com/longtunman
-ไลน์ line.me/R/ti/p/%40longtunman
--------------------------

Reference
-https://www.globalpetrolprices.com/diesel_prices/
-http://www.doeb.go.th/2017/#/article/statistic
-http://www.doeb.go.th/info/data/datadistribution/Year_2560.pdf
-http://www.eppo.go.th/index.php/th/about/history/item/11451-faq3
-http://www.eppo.go.th/index.php/th/petroleum/price/structure-oil-price?orders[publishUp]=publishUp&issearch=1
-http://www.pttplc.com/th/Media-Center/ptt-hot-issue/Documents/Oil%20Issue/โครงสร้างราคาน้ำมันในประเทศไทยเป็นอย่างไร.pdf
-https://www.investing.com/commodities/brent-oil-historical-data