หลายคนคงเคยได้ยินคำว่าบริษัท BIG4
จากข่าวที่ EARTH ถูก กลต สั่งให้ทำ special audit เป็นกรณีพิเศษ
โดยบริษัทตรวจสอบบัญชีที่เป็น BIG4 เท่านั้น

BIG4 คือใคร?

BIG4 คือ บริษัทผู้ตรวจสอบบัญชีรายใหญ่ระดับโลก 4 ราย คือ
PricewaterhouseCoopers (PwC)
EY (เดิมคือ Ernst & Young)
Deloitte Touche Tohmatsu (Deloitte)
และ KPMG
ซึ่งทั้งหมดมีบริษัทลูกที่ดำเนินธุรกิจอยู่ในไทย

โดยบริษัทยักษ์ใหญ่ในไทยแทบทุกรายล้วนใช้บริการ BIG4 ในการตรวจสอบบัญชีทั้งสิ้น

MINT, TRUE, BANPU เป็นลูกค้าของ PwC
BDMS, BH, BTS, DTAC เป็นลูกค้าของ EY
ADVANC, BBL, INTUCH เป็นลูกค้าของ Deloitte
CPN, CPF, KBANK, SCB, SCC เป็นลูกค้าของ KPMG

ยกเว้นเพียงบริษัทที่เป็นรัฐวิสาหกิจ เช่น PTT, AOT, THAI ที่จะถูกตรวจสอบบัญชีโดย สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน (สตง)

ทำไมต้อง BIG4 ?

เนื่องจากบริษัทตรวจสอบบัญชีทั้ง 4 นี้เป็นที่รู้จักและที่ยอมรับในระดับโลก

นอกจากภาพลักษณ์และความน่าเชื่อถือแล้ว ยังมีขนาดของงานมาเกี่ยวข้องอีกด้วย

โดยทั่วไปยิ่งบริษัทต่างๆมีขนาดใหญ่เท่าไร ยิ่งมีแนวโน้มที่จะมีปริมาณธุรกรรมที่มากและซับซ้อนสูงขึ้น เช่น มีบริษัทลูกมากมาย, มีการร่วมทุนกับบริษัทต่างชาติ, มีการลงทุนในหลากหลายประเทศ รวมไปถึงการซื้อสินทรัพย์หรือกิจการต่าง ๆ เป็นต้น

ซึ่งการที่จะนำรายละเอียดข้อมูลต่างๆที่มีความซับซ้อนมาแปลงเป็นตัวเลขที่อยู่ในงบการเงิน รวมถึงรายละเอียดที่อยู่ในหมายเหตุประกอบงบฯ อย่างถูกต้องตามหลักบัญชีนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย

จึงมักจะต้องอาศัยเหล่าบริษัท BIG4 ที่เรียกได้ว่าเป็นแหล่งรวมตัวของเหล่านักบัญชีที่มีความสามารถในสาขาวิชาชีพนี้เป็นผู้รับหน้าที่

ซึ่งทั้งนักลงทุนในไทยและต่างประเทศรวมถึง ธนาคารที่เป็นคนปล่อยเงินกู้ให้ มักจะค่อนข้างสบายใจในระดับหนึ่งเมื่อเห็นบริษัทที่ตนเองวิเคราะห์อยู่นั้นถูกตรวจสอบบัญชีโดย BIG4

สุดท้ายจึงทำให้บริษัท BIG4 เป็นหนึ่งในเป้าหมายของนิสิตนักศึกษาในสาขาวิชาบัญชีที่อยากเข้าร่วมงานด้วย

ถ้าเรียงลำดับของบริษัทจากรายได้จะเป็นดังนี้ (เนื่องจากแต่ละบริษัทไม่ได้ Listed ในตลาดหลักทรัพย์)
1. Deloitte รายได้ปี 2016 เท่ากับ US$36.8 billion ที่ตั้งสำนักงานใหญ่ London, UK / New York, United States
2. PwC รายได้ปี 2016 เท่ากับ US$35.9 billion ที่ตั้งสำนักงานใหญ่ London, UK
3. EY รายได้ปี 2016 เท่ากับ US$29.6 billion ที่ตั้งสำนักงานใหญ่ London, UK
4. KPMG รายได้ปี 2016 เท่ากับ US$25.42 billion ที่ตั้งสำนักงานใหญ่ Amstelveen, Netherlands

นอกจากตรวจสอบบัญชีแล้ว BIG4 ยังดำเนินธุรกิจในด้านอื่นๆอีกหลายด้านที่เกี่ยวข้องกับการทำธุรกิจ เช่น เป็นที่ปรึกษา (Advisory), ด้านภาษี (Tax), กฎหมาย (Legal) เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าจะใช้นักบัญชีที่เก่งกาจแค่ไหนจากบริษัทที่ใหญ่เพียงใด ก็ไม่สามารถที่จะตรวจสอบบัญชีออกมาได้อย่างถูกต้อง 100% ทุกบาททุกสตางค์ เนื่องจากนักบัญชีนั้นมีหน้าที่ตรวจสอบตามเอกสารหลักฐาน

ซึ่งส่วนใหญ่ก็มาจากตัวบริษัทที่เป็นผู้ให้ข้อมูล ว่าเป็นไปตามหลักมาตรฐานบัญชีหรือไม่ ซึ่งเป็นวิธีปฏิบัติที่ใช้กันทั่วโลก ดังนั้นหากเหล่าผู้บริหารของบริษัทจงใจปกปิดข้อมูลบางอย่างต่อบุคคลภายนอกอย่างนักบัญชีแล้ว ก็ถือเป็นเรื่องยากที่นักบัญชีจะพบเจอได้

ยกเว้นหากโชคดีเจอตัวเลขหรือข้อมูลที่น่าสงสัยแล้วทำการสอบถามไปยังบริษัท ซึ่งหากไม่ได้รับการเข้าถึงข้อมูลที่จำเป็นหรือไม่ครบถ้วน นักบัญชีจะมีสิทธิ์ในการให้ความเห็นแบบมีเงื่อนไข หรือแจ้งข้อสังเกตต่างๆให้ผู้ใช้ได้รู้

ดังนั้นนอกจากความสามารถของผู้ตรวจสอบบัญชีแล้ว

สิ่งที่จะทำให้งบการเงินนั้นสะท้อนภาพสถานะทางการเงินที่แท้จริงของบริษัทได้มากไม่แพ้กัน คงเป็นเรื่องของ จริยธรรมและความจริงใจในการประกอบธุรกิจ ของเหล่าผู้บริหาร ซึ่งคงไม่มี Audit Firm รายใดที่สามารถให้คำตอบนี้ได้

และบริษัท EARTH ที่เป็นมหากาพย์อยู่ในตอนนี้ ก็ใช้ผู้ตรวจสอบบัญชีที่อยู่ใน BIG4 เช่นกัน..